වෙසක් ලංකාවේ පැවති පැරණිම අවුරුදු උත්සවයයි
බුදුදහම ලංකාවේ ස්ථාපිත වීමත් සමග දෙවන පෑතිස් රජුගේ කාලයේ ශ්රී මහා බොධි ශාඛාවක් අනුරාධපුරයේ මහමෙවුනා උයනේ වැඩ සිටවූයේ වෙසක් මහා පුන් පෝදාකය. සිංහල බෞද්ධ ජනතාවගේ සංස්කෘතියෙහි ආරම්භය මෙයයි.
'සිංහල අවුරුද්ද' එදා සිටම සමරනු ලැබූයේ මේ උතුම් සිදුවීම මුල්කරගෙන ය යන්න ඉතිහාසයේ පැහැදිලිවම සටහන් වී ඇත. පසු කාලීනව මේ කුඩා ජාතිය හා බුදු දහම විනාශ කිරීම සඳහා විශාල අසල්වැසි රාජ්යය වූ දකුණු ඉන්දියාවෙන් පැමිණි ආක්රමණිකයන් නිසා ශ්රී ලංකාවේ ස්වාධීනත්වයට බලපෑම් අති වුවද මහා සංඝ පරපුර මෙන්ම අපේ ආදී මුතුන් මිත්තන් පිවිතුරු බුදු දහමත්, සිංහල සංස්කෘතියත් දිවි පුදා රැක ගැනීමට සමත් වීම අපගේ ඉමහත් වාසනාවකි. බුදුන් වහන්සේ මිනිසාට දුන් පළමු ආදර්ශය අප හඳුනා ගත්තා නම් අපගේ සංස්කෘතික උරුමය රැකදුන් හැම දෙනාටමත්, රටටත් අප කිසියම් අයුරකින්කළගුණ සැලකිය යුතුය.
හින්දු අවුරුද්ද හා එක්ව අප්රේල් මාසයේදී සිංහල අවුරුද්ද සැමරිය යුතුයයි බලපෑම් කලේ කාලිංග මාඝ නම්වූ ඉන්දියානු ද්රවිඩ ආක්රමණිකයායි. ඔහු හා එක්වූ එවකට හින්දු ආගමත් එහි විවිධ ප්රජාත් කෙන්ද්ර නැකත් ශාස්ත්රයන් බෞද්ධයන් අතර ප්රචාරය කරමින් සිටි ගනින්නාන්සෙලගේත් බලපෑම් වලට යටවූ සිංහල බෞද්ධ ජනතාවට වෙසක් දිනය වෙනුවට තම සිංහල අවුරුද්ද ලෙස හින්දු අවුරුදු දිනය පිළිගැනීමට සිදුවිය.
ඉතිහාසය පුරාම ඇත්තේ අපේ දුර්වල කමට වඩා ජාතියක් වශයෙන් හැඟීමක් හා එකමුතුවක් නැතිවීම නිසාම අපව පාලනය කරගෙන යාම පහසු වූ බවට සාක්ෂිය. මෙම ඉතිහාසය පැහැදිළිව ඉගෙනීමට අපට ලැබුණු අවස්ථා හිඟ වුවත්, 2600 ජයන්තිය සමරන මේ වසර යළි වෙසක් දිනයේ සැබෑ වැදගත්කම වටහා ගැනීමටත්, සිංහල බෞද්ධ ඉතිහාසය ජනතාවට වටහා දී ජාතික ආගමික හැඟීම් යළි හඳුන්වා දීමටත් හොඳම කාලයයි.
මෙය "ලේබල්" අලවා ගැනීමක් වශයෙන් නොව, බුදුන් වහන්සේ අපට පෙන්වාදුන් අංග අටකින් සමන්විත මාර්ගයට පිවිස ත්රිවිධ රත්නයේම ගුණ මෙනෙහි කරමින්, දාන- සීල- සමථ, විදර්ශනා භාවනා පුහුණුව මත සකස් වුණු, මෙත් කරුණු, මුදිතා උපෙක්ෂා සිත් පෙරදැරි කරගත්, සත්ය දහම කරා යොමුවූ ගමනකි. මෙවන් අවුරුදු උත්සවයක් ලෙසින් යළි වෙසක් දිනය සැමරීමට වැඩ පිළිවෙලක් සකසා දීම, දහමත් ඉතිහාසයත් මැනවින් දන්නා සංඝයා වහන්සේගේත්, උගතුන්ගේත් වගකීමකි.
යහමගට පිවිසි, අහිංසක ඒත් අදීන සත්පුරුෂයන් බිහි වීමට අවශ්ය පදනමද මෙයයි. අතීත පාලකයන් විසින් ජාතියට අහිමි කරවූ අපේ අනන්යතාවය යළි ස්ථාපිත කරවීමට රජ්ය මට්ටමින්ම පියවර ගැනීම ජයන්තිය වෙනුවෙන් කල හැකි උපහාරයකි.
චතුරංග